اختلال خواندن در کودکان: دلایل، عوامل و راهکارهای درمانی

اختلال خواندن یا اختلال یادگیری چیست؟

اختلال خواندن در دوران رشد یکی از انواع رایج اختلالات یادگیری است که در سنین مدرسه قابل تشخیص است. اختلال رشدی خواندن نمی تواند پس از سن مدرسه تشخیص داده شود زیرا آسیب خواندن در سنین بزرگسالی احتمالا به دلیل آسیب های مغزی یا بیماری های خاص است.

بر اساس تحقیقات، اختلال خواندن یک اختلال مبتنی بر زبان است. مولفه‌های زبانی و گفتاری کودکان نقشی کلیدی در چگونگی عملکرد سیستم خواندن، نوشتن و ریاضیات آن‌ها در مدرسه ایفا می‌کنند. بنابراین، بررسی وضعیت زبانی کودکان در سنین پیش از مدرسه ضروری است.


عوامل موثر در شکل‌گیری اختلال خواندن

  1. عوامل وراثتی

ژنتیک نقش قابل توجهی در انتقال این اختلال از والدین به فرزندان دارد.

  1. اختلالات تولیدی و واجشناختی در کودکان

کودکانی که دچار مشکلات در تولید صداهای گفتاری باشند، در صورتی که پیش از سن مدرسه مداخلات درمانی لازم را دریافت نکنند، ممکن است در سن مدرسه دچار اختلال در خواندن و هجی کردن شوند.

  1. اختلال تکاملی یا رشدی زبان

این اختلال معمولاً بدون علت مشخص بروز می‌کند و زبان درکی و بیانی کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کودک در مولفه‌هایی مانند معنا، دستور زبان و تنوع واژگان دچار مشکل است. اگر این مشکلات به درستی درمان نشوند، ممکن است در آینده منجر به اختلال خواندن شوند.


اجزای های مهم در خواندن

  1. آگاهی واجشناختی

 این مهارت به معنی اگاهی از صداهای گفتاری در کلمات و توانایی تغییر و دستکاری آنهاست. مشکلات در این زمینه می تواند از مشکلات تولیدی در پیش از دبستان نشات بگیرد و ضعف در این مهارت باعث تاخیر در رشد خواندن به ویژه در مراحل اولیه شود.

  1. دانش حروف

شامل توانایی شناسایی حروف مختلف برای صداهای گفتاری است که در ترکیب با مهارت آگاهی واجشناختی، برای خواندن بسیار مهم است.

  1. رمزگشایی

 به توانایی تطابق صداها با حروف نوشته شده روی کاغذ گفته می شود که باعث خواندن کلمات می شود.

  1. درک خواندن

 علاوه بر رمزگشایی و خواندن شفاهی کلمات، دانش زبانی کودک نیز بسیار مهم است زیرا کمک می کند که معنای موجود در نوشته را استخراج کند و اصطلاحا متن را درک کند. بنابراین همانطور که گفته شد، تاخیر در گفتار و زبان می تواند منجر به مشکلات درک خواندن در سن مدرسه شود.


راهکارهای موثر در رشد خواندن در پیش از سن مدرسه

برای درمان اختلال خواندن در کودکان، تمرینات زیر می‌توانند مفید باشند:

  1. کتابخوانی تعاملی

خواندن داستان و کتاب های مختلف برای کودک به ویژه پیش از سن مدرسه، علاوه بر اینکه باعث افزایش دانش پس زمینه درک او می شود، می تواند فضایی برای آشنایی کودک با خطوط، نوشته ها و حروف باشد.

  1.  بازی‌های واج‌شناختی

استفاده از بازی‌هایی که به کودک کمک می‌کنند صداهای مختلف را شناسایی و تکرار کند، مانند بخش‌بخش کردن کلمات یا شناسایی صداهای آغازین کلمات.

  1. تمرینات بینایی

تمرینات شناسایی اشکال جهت آماده سازی کودک برای تشخیص حروف می تواند مفید باشد.


نتیجه‌گیری
اختلال خواندن در کودکان چالشی است که با تشخیص زودهنگام و استفاده از تمرینات مناسب قابل کنترل است. والدین باید به نشانه‌های این اختلال توجه داشته باشند و با متخصصان مشورت کنند. تمرینات و روش‌های ذکر شده می‌توانند به بهبود مهارت‌های خواندن و نوشتن کودکان کمک کنند.